Theorie hoe ouder hoe gekker
Kauwgom kauwen:
Kauwgum kauwen -maar wel suikervrije natuurlijk- schijnt ook een positieve invloed te hebben. Het houdt je jong, verhoogt de concentratie doordat er meer bloed naar je brein gaat omdat je hartslag omhoog gaat en het is ook nog eens goed voor je gebit en kaakspieren.
La Bruyère 17e eeuw
Tegeltjeswijsheid ‘We willen allemaal oud worden, maar niet oud zijn.’
Daarnaast is er de uitspraak ‘Je bent zo oud als je je voelt.’ uit onderzoek blijkt dat als je dat zo voelt dat dat al helpend is.
Theorie Andrea Meijer, ouderenprofessor VU Amsterdam
Onderzoek door Andrea Meijer geeft aan dat we het leven beter een beetje ongemakkelijk kunnen maken b.v. fysiek gezien om fitter oud te worden.
Als je hartslag flink omhooggaat maak je meer ATP in je brein aan, de brandstof voor je brein. Dat ontstaat uit de combinatie van voeding/ glucose/ suikerachtig en zuurstof. Als je alleen van voeding/ glucose energie zou moeten maken heb je 19 x minder energie in je brein.
We maken door ATP, meer NAD+ aan, een reparatie enzym, dat overal in het lijf zorgt voor herstel, het beschermt je DNA en remt kleine ontstekinkjes.
B.v. de tweeling muzen, de glanzend vitale muis heeft het meeste ongemak gehad. Meer kou, minder voedsel, meer beweging enz. Oftewel hij heeft meer ATP en NAD+ aangemaakt. Of in Jip en Janneke taal: meer energie om te herstellen en vitaal te blijven
De ontwikkeling van het ouder wordende brein
Je hersenen bestaan uit miljarden zenuwcellen die verbindingen met elkaar maken. Er worden de hele tijd nieuwe verbindingen tussen hersencellen gemaakt en versterkt. Dit heet neuroplasticiteit. Hierdoor kun je nieuwe dingen blijven leren.
Je brein is je hele leven lang neuro plastisch. Je moet daar, als je ouder wordt, alleen wel wat voor doen: je hersenen uitdagen. Hoe meer uitdaging, hoe beter dat is voor je brein.
Het oudere brein verwerkt de informatie misschien wel langzamer, maar het kan wel intuïtief grote hoeveelheden informatie verwerken en wijze beslissingen nemen op basis van vele jaren ervaring en leren van eigen fouten. Immers het brein wordt al prutsend beter en hoe ouder hoe meer we hebben geprutst.
Als je ouder wordt, is er een grote kans dat je begripvoller, toleranter en meer accepteren kunt. Tegelijk heeft de ouder wordende mens meer routine, vaste gewoontes en zijn ze over het algeheel behoudender.
Dat is nu zo wonderlijk aan het ouder wordende brein. En er gebeurt nog iets bijzonders, het brein rijpt van achter naar voren uit, de prefrontale cortex, je voorbrein is pas met 24 jaar klaar, maar ook lijkt het erop dat hij van voor naar achter langzaam minder wordt. Breinkrimp
Je hersenen beginnen vanaf je 30e al iets kleiner te worden, zonder dat je daar echt iets van merkt. Vanaf je 50e kun je merken dat sommige functies iets minder goed werken. Zo kan het lastiger zijn om op een naam te komen.
Ook kan de denksnelheid afnemen. Dat komt omdat de hoeveelheid signaalstoffen en de isolatielaag, meyline rondom de verbindingen afnemen. Seintjes worden daardoor minder snel doorgegeven.
Maar ook de prefrontale cortex, het voorste deel van de hersenen, lijkt gevoeliger voor veroudering.
Dus door een iets minder werkend voorbrein/ prefrontale cortex kan de focus en de concentratie iets afnemen, de hersenen houden meer van vertrouwde situaties en hebben het moeilijker bij nieuwe onbekende situaties. Dit proces gaat harder bij veel negatieve stress, drank, weinig beweging en slechte voeding.
Gelukkig staat er wel iets tegenover: hoe ouder je wordt, hoe meer levenservaring je hebt. Wijsheid komt letterlijk met de jaren. Al hebben hele oude ouderen minder grip op hun emoties.
Hoewel breinkrimp erg deprimerend klinkt, horen al deze veranderingen bij natuurlijke veroudering. Het is dus normaal dat dit gebeurt. En er is ook goed nieuws: hoe snel of langzaam de veroudering gaat kan je namelijk zelf voor een deel beïnvloeden door…
Cognitieve reserve
Mentale uitdaging, b.v. nieuwe dingen leren, b.v. een nieuwe taal leren, zorgt dus voor nieuwe verbindingen in je brein. Dit zorgt voor meer cognitieve reserve. Wat betekent dat? Door de opbouw van cognitieve reserve kunnen je hersenen compenseren voor schade. Op deze manier kun je langer op hetzelfde niveau presteren. Het kan niet voorkomen dat je hersenen verouderen, maar het kan wel klachten die bij veroudering horen uitstellen.
Hoeveel cognitieve reserve je hebt, verschilt per persoon. Door activiteiten te ondernemen die je hersenen fit houden, bewijs je dat je in staat bent nieuwe dingen aan te leren. En daar ben je nooit te oud voor. Je bent letterlijk nooit te oud om te leren!
Waarom het zo moeilijk is 1?
Meer dan 1,4 miljoen Nederlanders hebben een grote kans op suikerziekte, diabetes type 2, toont onderzoek van Maastricht University aan. Een "diabetescrisis" die blijft stijgen. Dit wordt onder meer veroorzaakt door een ongezonde leefstijl. De manier waarop de samenleving is ingericht maakt het leiden van een gezond leven te moeilijk. 80% van de producten in de supermarkt valt niet in de voedingsschijf van vijf. De meeste aanbiedingen in supermarkten stimuleren ongezonde voedselkeuzes. Er is een ontzettend overweldigende voedselomgeving. Overal waar je kijkt zie je lekker en ongezond eten. Als je gezond wil leven, moet je daar continu weerstand aan bieden.
Waarom gezond eten zo moeilijk is 2
Simon heeft wel een beetje een punt. Je kunt je afvragen tot in hoeverre je hier echt keuzevrijheid in hebt. Een gezonde leefstijl kost tijd en moeite en we hebben een stressvol en druk leven, dus geen tijd, op naar gemaksvoedsel. De mens heeft eeuwenlang geleefd zonder deze verleidingen, kende alleen suiker uit rijp fruit, na de industriële revolutie, kwam er suiker uit suikerbieten en stopte de voedselindustrie het bijna overal in. Dus hoezo keuzevrijheid?
Er zijn harde maatregelen nodig, meer balans in het aanbod in de supermarkt, de marketing van ongezond eten richting kinderen en jongeren moet aan banden worden gelegd en scholieren moeten gezonder eten voorgeschoteld krijgen in de kantine. We moeten ons zelfs afvragen of aanbieders van ongezond voedsel, zoals fastfoodketens, überhaupt een plek moeten hebben op de voedselmarkt.
Als u zelf uw gedrag wilt je veranderen, leg dan gezond voedsel dichtbij, de tomaatjes en worteltjes met humus en ongezond voedsel (b.v. chips) ver weg, en spreek af dat als u het wilt u moeite moet doen. B.v. drie kniebuigingen en dan bovenste kastje open op je tenen reiken om net bij de chips te kunnen. In die tijd denkt je brein, de worteltjes en tomaatjes met humus staan naast me, laat ik dat maar eten. Na een tijdje wen je daaraan.
How not to Die/ How not to Age:
Wil je er als man 12 en als vrouw 14 gezonde jaren erbij? En dan zonder al teveel ziektetijd snel doodgaan. Hier zie je hoe dat traditioneel ging en wat als we het anders zouden doen? Motto: ‘Sterf Jong, maar zo laat mogelijk!’
De 8 dagelijkse gewoontes
1. Voornamelijk plantaardig eten, dus liefst vegetarisch en ander fleksitarisch.
2. HIIT, (High Intensive Interval Training) paar keer per dag de hartslag boven de honderd.
3. Niet roken, we weten we allemaal hoe slecht dat is.
4. Geen Alcohol, misschien lastig omdat het zo gewoon is, als alcohol nu op de markt zou komen voor het eerst dan zou het onder de harddrugs vallen en niet worden toegelaten.
5. Geen overgewicht. Er is een obesitascrisis/ suiker zit overal in, 80% van de voeding in de supermarkt is ongezond!
6. Vaardig met stress Je kunt spanningen/ stress als negatieve stress opvatten maar dezelfde spanning/ stress ook als positieve stress, namelijk dat het een signaal is, dat het ertoe doet en het je kan helpen om te presteren.
7. Goed slapen minimaal 8 uren, vast slaappatroon! Herstelslaap zorgt dat feiten en emoties van elkaar gescheiden worden. Zo sleep je (negatieve) emoties niet mee van de ene dag naar de andere.
8. Sociale contacten. Echte vriendschappen en nieuwe relaties opbouwen als oude vriendschappen wegvallen is heel belangrijk. We bestaan immers door de ander.
Hoe kunnen we dit begrijpen
1. Voornamelijk plantaardig eten, dus liefst vegetarisch en ander fleksitarisch.
2. HIIT, (High Intensive Interval Training) paar keer per dag de hartslag boven de honderd.
3. Niet roken, we weten we allemaal hoe slecht dat is.
4. Geen Alcohol, misschien lastig omdat het zo gewoon is, als alcohol nu op de markt zou komen voor het eerst dan zou het onder de harddrugs vallen en niet worden toegelaten.
5. Geen overgewicht. Er is een obesitascrisis/ suiker zit overal in, 80% van de voeding in de supermarkt is ongezond!
6. Vaardig met stress Je kunt spanningen/ stress als negatieve stress opvatten maar dezelfde spanning/ stress ook als positieve stress, namelijk dat het een signaal is, dat het ertoe doet en het je kan helpen om te presteren.
7. Goed slapen minimaal 8 uren, vast slaappatroon! Herstelslaap zorgt dat feiten en emoties van elkaar gescheiden worden. Zo sleep je (negatieve) emoties niet mee van de ene dag naar de andere.
8. Sociale contacten. Echte vriendschappen en nieuwe relaties opbouwen als oude vriendschappen wegvallen is heel belangrijk. We bestaan immers door de ander.
Bescherm en Repareer
Ons systeem in goede tijden: groeien en vermenigvuldigen.
Ons systeem in slechte tijden: herstellen en fouten repareren.
Kunnen we dit terugdraaien? ‘Ja’
Omdat we weten dat als we ongemak ervaren ons lichaam in de herstel en reparatiefase gaat, is het dus van belang om jezelf op dat gebied uit te dagen d.m.v ongemak, weet u nog wel uit de voorstelling de vitale muis Snip, die meer ongemak gehad had!
Intermittent Living:
Op allerlei gebieden jezelf een beetje uitdagen met ongemak.
Dus tijdje niet eten/ drinken, vasten b.v. pas met lunch de eerste maaltijd en na 19.00 uur ’s avonds niks meer eten.
Wat langer in de kou, koud douchen of koud afdouchen, koud zwemmen of in de hitte, wat langer in de sauna.
Minder zuurstof en meer CO2 doormiddel van een bepaalde ademhaling 4 in 6 uit. HIIT training, pittige korte fitness oefeningen. De hartslag regelmatig boven de 100, een paar keer per dag.
Doe een A.B.C. tje
Activatie of te wel HIIT oefening.
Breinwerk, taak voor je brein, iets nieuws doen of leren.
Consolidatie, even in de diepe rust en ontspanning.
Theorie Hans Becker
Hans Becker gaat voor lekker! Een rasechte Rotterdamse hoogleraar die de hele wereld over vloog met het tegenovergestelde concept van de 8 gewoontes. Meer zoals het inloopliedje ‘Liever te dik in de kist…’
Hij heeft een hele duidelijke en aansprekende visie, die voor hele mooie veranderingen in de triestheid van de ouderwetse ouderenzorg heeft gezorgd.
En die visie komt kort samengevat hierop neer: ‘Lang leve de lol!’
Hij had ook heerlijke rechtdoorzee uitspraken. Bijvoorbeeld: “Wandelen, ammehoela! Dat doelloze geslenter, ik ga van A naar B als ik daar zijn moet en anders niet”… Hij zorgde overigens wel voor onderdeel 8, sociale contacten.
Mensen moesten mee kunnen doen, elkaar kunnen ontmoeten. En het liefst ook een kroeg in de buurt. “Want”, zei hij, “Maak het je gewoon gezellig en drink een glas. Als je zulk soort dingen niet meer kan, ken je net zo goed meteen met je keel aan de kapstok gaan hangen. Ja toch, niet dan?”
Dit spreekt veel mensen aan, fijner dan de 8 gewoontes. Dat komt omdat ons brein voor makkelijk gaat en gewoontes beloond met dopamine. Zie ook ons vorige theatercollege ‘Geluk, wat een gedoe’. Daarnaast is het brein lui en gaat het voor de korte termijn. Dus gaan we -als je niet uitkijkt- liever voor lekker van Becker in plaats van de gezonde 8 gewoontes.
Prettige aanbieding voor alle jonge ouderen:
In onze theatershow "Hoe ouder hoe gekker" laten we met humor en inzicht zien hoe ouder worden vol verrassingen zit. Maar het stopt niet bij de voorstelling! Ben jij "hoe ouder hoe gekker", maar wil je toch iets doen aan je eigen veroudering en jong blijven? Na de voorstelling biedt De Vitaliteitsfabriek in samenwerking met GripVR een praktische online module waarin je leert hoe je gewoontes kunt veranderen. Of je nu gezonder wilt eten, aandacht wil geven aan je slaap, stressregulatie of je alcoholgebruik; het gaat allemaal over je eigen gewoontes en hoe deze je gezondheid beïnvloeden. Met haalbare doelen en inspirerende kennis en tips maken we samen positieve veranderingen mogelijk. Wil je gelijk aan de slag, klik dan op de onderstaande knop en profiteer van deze eenmalige korting.
